Studie LEZ: impact op Gentse luchtkwaliteit niet indrukwekkend. Anneleen Van Bossuyt (N-VA): “We moeten ons durven afvragen of de huidige LEZ nog zinvol is”

Recent – en pas na veel aandringen – maakte het Gentse stadsbestuur de resultaten bekend van een studie over de Gentse lage-emissiezone (LEZ) en de uitbreiding ervan. N-VA-fractieleider Anneleen Van Bossuyt: “Ik ben niet onder de indruk van de resultaten. De impact van de huidige LEZ op de Gentse luchtkwaliteit blijkt veeleer beperkt te zijn. De concentraties stikstofdioxiden (NO2) dalen door de LEZ gemiddeld met 1,34% tegen 2025, de concentraties zwarte roet (black carbon, BC) met net geen 1%. Indrukwekkend is anders. Met dergelijke lage cijfers moeten we ons durven afvragen of de huidige LEZ nog wel zinvol is.”

Van Bossuyt: “De cijfertabellen in de studie zijn duidelijk. Gemiddeld daalt de concentratie NO2 in de lucht in de binnenstad met 1,34% in 2025. Voor zwarte roet is dat 0,99%. Specifiek voor drukke verkeersassen – de zogenaamde ‘street canyons’ – in het stadscentrum zijn de resultaten gemiddeld niet spectaculair beter: een daling van 2,37% voor NO2 en 1,87% voor zwarte roet. De cijfers voor 2028 – het tweede referentiejaar – zijn nauwelijks beter, en voor zwarte roet zelfs een stuk minder. Dat is niet indrukwekkend, zeker rekening houdend met het feit dat in 2025 en 2028 de verstrengde LEZ-normen al van kracht zullen zijn (vanaf 1 januari 2025).”

Van Bossuyt: “Op zich verrassen de resultaten me niet. Met N-VA waarschuwden we er van in het begin voor dat een LEZ in Gent geen zin meer had: er was immers al het fameuze Circulatieplan. Het evaluatierapport daarover uit 2019 had al aangetoond dat er sinds 2017 door de knippen veel verkeer – en dus uitstoot – uit de binnenstad verdwenen was: 17% minder voertuigen in de ochtend- en avondspits en 36% minder in het stadscentrum buiten de omgeving van de R40. Een Gentse LEZ bovenop het Circulatieplan is dubbelop.” 

Van Bossuyt: “Dat het stadsbestuur nu beslist heeft om de LEZ niet uit te breiden is niet meer dan logisch, al blijft het ook ergens paradoxaal: de impact van een met de R40 uitgebreide LEZ zou immers bijna dubbel zo groot zijn. Hoe dan ook zijn we met N-VA blij dat onze niet aflatende politieke druk vruchten oplevert: keer op keer hebben we in de gemeenteraad voorstellen op tafel gelegd om de uitbreiding van de LEZ naar de prullenmand te verwijzen.  Het is dus positief dat de uitbreiding van de LEZ er niet komt. Voor ons was ook zonder een dure studie van 140.000 euro duidelijk dat de maatschappelijke kosten daarvan niet opwegen tegen de baten.” 

Van Bossuyt: “Maar het stadsbestuur dreigt meteen nieuwe problemen te creëren. De afschaffing van de tweede bewonerskaart in de 5 zogeheten ‘Zuurstofwijken’ wordt een harde dobber voor werkende gezinnen met 2 wagens. Ik heb al een reeks mails gekregen van Gentenaars die het niet meer zien zitten. De enige opties voor hen zijn ofwel verhuizen uit Gent, ofwel van job veranderen. Waarom viseert het stadsbestuur hen? Ik vrees dat schepen Heyse & Co niet begrijpen hoe zeer en hoe direct ze in de levens van gezinnen ingrijpen. Het ontbreekt dit stadsbestuur te vaak aan empathie.”

Van Bossuyt: “Dat lijkt trouwens een constante in het mobiliteitsbeleid van dit stadsbestuur: mensen verplichten en voor voldongen feiten zetten, in plaats van hen te verleiden om de ‘modal shift’ te maken en de wagen minder te gebruiken. We moeten meer investeren in de uitbouw van alternatieven voor de auto: degelijke P+R (maar bijvoorbeeld de P+R Arsenaal Gentbrugge en Drongensesteenweg: investeringen andermaal uitgesteld of geschrapt), meer investeren in deelfietsen (en deelsteps), mobiliteitshubs waar mensen vlot kunnen overschakelen, een SlimnaarGent-app, …. Op die manier creëer je een lange termijn attitudeverandering. Niet door een zoveelste rondje automobilistenpesten.”

Van Bossuyt: “Ook de LEZ-evaluatie door ondernemers- en zelfstandigenorganisaties spreekt boekdelen. Ondernemers en handelaars voelen zich te weinig gehoord door het stadsbestuur. Met de economische impact van maatregelen wordt te weinig rekening gehouden. Handelaars stellen vast dat de opeenstapeling van Circulatieplan en LEZ tot een beeld van een ‘onbereikbaar Gent’ heeft geleid bij klanten, met name in de rand rond Gent en verderop. Men ziet lijdzaam toe hoe consumenten weg blijven en de leegstand in winkelstraten toeneemt. Dat moet burgemeester De Clercq en zijn OpenVLD toch tot nadenken stemmen.”

Van Bossuyt besluit: “Voor milieuschepen Heyse (Groen) is de huidige LEZ onaantastbaar, zo bevestigde ze afgelopen weekend nog. Maar de cijfers zijn wat ze zijn: weinig overtuigend. Wie een dergelijke maatregel oplegt aan zijn burgers – met een serieuze financiële en sociale impact – moet ook met resultaten kunnen komen. Dat is in Gent door de dubbelop met het Circulatieplan veel te weinig het geval. Ik hoop dat iedereen durft nadenken over een toekomstscenario zonder LEZ. Voor ons is de afschaffing van de huidige LEZ zeker geen taboe. Als de baten van beleidsmaatregelen niet in verhouding staan tot de lasten voor de burgers moet je knopen durven doorhakken. Zeker in het licht van de verstrenging van de LEZ-normen in 2025 die opnieuw heel wat mensen zullen treffen, in het bijzonder ook de sociaal kwetsbaren.”